Codzienną praktyką każdego winiarza jest organizacja degustacji swoich wyrobów. Pozwala ona szerszemu gronu konsumentów lub odbiorców profesjonalnych, na zapoznanie się z naszą ofertą. Ta pozornie naturalna aktywność, może jednak przysporzyć nam licznych problemów jeśli przekroczymy dość płynne w tym zakresie, granice prawa.
Zakaz promocji napojów alkoholowych
Konstytuująca obrót alkoholem w naszym kraju ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, wprowadza wyraźny zakaz reklamy i promocji alkoholu stanowiąc, iż zabrania się na obszarze kraju reklamy i promocji napojów alkoholowych, z wyjątkiem piwa. Jedną z form zakazanej promocji alkoholu będzie zaś między innymi, publiczna degustacja napojów alkoholowych, rozdawanie rekwizytów związanych z napojami alkoholowymi, organizowanie premiowanej sprzedaży napojów alkoholowych, a także inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych.
Na wstępie trzeba rozjaśnić kluczowe dla wszelkich rozważań zagadnienie, dotyczące tego kiedy nasze zachowanie ma charakter publiczny. Możemy przyjąć, że z charakterem publicznym mamy do czynienia wówczas gdy nasze działania są dostępne lub skierowane do nieograniczonej liczy adresatów. Gdy ograniczymy pulę osób, do których docieramy to o publicznym, czyli otwartym charakterze nie będzie tu mowy.
Wymieniona wyżej, degustacja napojów alkoholowych nie będzie wówczas stanowiła zakazanej formy promocji alkoholu. Należy się zastanowić jak szeroko zakrojona musi być nasza staranność w zakresie „odcięcia się od świata abstynentów”.
Naturalnie degustacje organizowane w sklepach z winem, popularnych winebarach czy winiarniach zakazu nie łamią. Niepewność interpretacyjną budzi jednak organizowanie degustacji pod gołym niebem. Nie popadając w niepotrzebną przesadę, zdaje się, że wyraźne wyznaczenie przez organizatorów strefy degustacyjnej, podczas różnego rodzaju miejskich festynów, jest wystarczające. Zwłaszcza wówczas gdy posiadamy zezwolenie na prowadzenie w tym miejscu sprzedaży.
Warto przypomnieć jednak konsekwencje nieprzestrzegania zakazu reklamy i promocji alkoholu:
Art. 45(2) ust. 1 (ustawy o wychowaniu w trzeźwości) – kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 13(1) prowadzi reklamę lub promocję napojów alkoholowych podlega grzywnie od 10 000 do 500 000 złotych.
Degustacja wina bez banderoli
Jednym z podstawowych grzechów popełnianych przez polskich producentów alkoholu, jest podawanie podczas degustacji napoju akcyzowego bez dopełnienia obowiązku wyprodukowania go pod nadzorem organów celno-skarbowych i opłacenia tego podatku. Najbardziej chyba szkodliwym, bo przyjmowanym wciąż bezkrytycznie mitem, jest uznawanie za całkowicie dopuszczalną, sytuacji w której alkohol w istocie „domowy”, może być podawany w dowolnym miejscu o ile odbywa się to nieodpłatnie.
Warto przypomnieć, że zgodnie z zapisami ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym – wino ze świeżych winogron, włącznie z winami wzmocnionymi oraz moszczem gronowym, podlegają obowiązkowo opodatkowaniu akcyzą (podobne przepisy dotyczą wszystkich napojów alkoholowych). Co do zasady, każdy producent alkoholu musi więc przejść procedurę pozwalającą odprowadzić akcyzę i oznaczyć butelkę banderolą.
Wyjątek od tej ogólnej zasady, ustanawia Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 24 lutego 2017 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. 2017 poz. 430), stanowiąc w swoich zapisach, że zwalnia się od akcyzy piwo, wino i napoje fermentowane, wytworzone domowym sposobem przez osoby fizyczne na własny użytek i nieprzeznaczone do sprzedaży.
Ujmując skrótowo tę problematykę, przypomnę jedynie, że użytek własny stanowi konsumpcja dokonywana przez producenta, członków jego rodziny lub jego gości, pod warunkiem że nie dokonuje się ich sprzedaży. Spełnienie wyłącznie ostatniego z warunków wyłączających nie jest zatem wystarczające dla uznania legalności podawania wina bez znaków akcyzy osobom niebędącym członkami naszej rodziny lub naszymi gośćmi (z pewnością już naszymi gośćmi nie są odwiedzający nasze stoisko uczestnicy targów i festynów).
Należy też zwrócić uwagę na sankcję karną. Art. 64. ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy stanowi, iż karze grzywny do 720 stawek dziennych podlega, kto produkując poza składem podatkowym wina gronowe uzyskane z winogron pochodzących z upraw własnych, o których mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, bez pisemnego powiadomienia w terminie właściwego organu wydaje te wyroby akcyzowe nieoznaczone znakami akcyzy z przeznaczeniem do dokonania ich dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu.
Gdzie nie wolno organizować degustacji?
Dopełniając tematyki okoliczności w których niepozorna degustacja będzie naruszać przepisy prawa, należy też podnieść, iż przepis art. 14 ust. 1 pkt.1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, wprowadza między innymi bezwzględny zakaz sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych na terenie szkół.
Pytanie jednak, czy do terenu szkoły zaliczyć należy także, tak lubiane przez organizatorów wielu winiarskich imprez, hale sportowe? O ile mowa tu o halach prywatnych lub należących bezpośrednio do władz miasta nie wydaje się to stanowić większego kłopotu. Co jednak z halami sportowymi przynależnymi bezpośrednio do szkół? Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 marca 2002 r. (sygnatura akt – SA /Bk 1278/2001), w sentencji wyroku zauważył, że Gdy chodzi o pojęcie, czy definicję „obiektu szkoły” jako obiektu chronionego nie można mieć wątpliwości, iż chodzi tu nie tylko o budynek szkoły, ale także teren wokół, czy przy szkole, z którego korzystają uczniowie (boisko, trawniki, place gier). Stąd granica szkoły jako obiektu chronionego jest równoznaczna z granicą posesji, terenu na którym znajduje się budynek szkoły i inne urządzenia służące uczniom do rekreacji i sportu. Wydaje się zatem, że szkolne obiekty sportowe nie mogą być miejscem degustacji.
Dla przypomnienia jedynie, Takie działanie może realizować znamiona przestępstwa z art. 43 ust. 1 ww. ustawy – Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie.
Jak łatwo zauważyć, organizacja degustacji alkoholu nie jest sprawą prostą i z legalnego punktu widzenia oczywistą. Na organizatorów tego typu form promocji alkoholu czyha wiele zagrożeń. Niewątpliwie warto zdawać sobie sprawę z ich istnienia.
Radosław Froń
Fot. ilustracyjne pixabay.com
