Słowenia, mimo, że warunki uprawy winorośli ma świetne, nie jest jeszcze w Polsce kojarzona z winem, a szkoda, bo wina robią doskonałe i można się od nich wiele nauczyć.
Kraj, który zamieszkuje niecałe 2 miliony mieszkańców, o powierzchni nieco ponad 20 tys. km², produkuje średniorocznie ponad 100 milionów litrów wina, z których jedynie 5% jest eksportowana. Jak to możliwe? Przeciętny Słoweniec wypija rocznie 45 litrów wina.
Słowenia podzielona jest na 3 główne regiony winiarskie:
Primorska (Przymorze) – region nadmorski, graniczy z Chorwacją na południu i z Włochami na zachodzie. Preferuje się tu wina w stylu friulijskim, ze względu na bliskość i włoski klimat – śródziemnomorski, z gorącymi latami i łagodnymi zimami. Ważny dla winogrodników jest zimny i suchy wiatr, który często wysusza gleby, przez co winorośl musi sobie radzić w trudnych warunkach. Gleby są bogate w żelazo. Część winnic na płaskowyżu Kras jest kontynuacją włoskich apelacji Carso. Powstają tu wina aromatyczne, białe, wysokogatunkowe, mocne. Uprawia się tu między innymi sauvignonasse (alias friulano), aribolla gialla, odmiany bordoskie i czerwone, ciemne i cierpkie refosco uprawiane w okolicach Koper na półwyspie Istria.
Posavina – najmniejszy region winiarski, o bardzo zróżnicowanym terenie. Wyczuwa się tu bardzo wyraźne wpływy francuskiej szkoły produkcji wina a winorośl uprawia się na ponad 8 tysiącach hektarów. Dominują gleby ilaste, margle, piaskowce, krzemionki i glina, zwłaszcza w podregionie Bela Krajina, która jest częściowo pod wpływem Zatoki Kvarnerskiej, i można tu wyprodukować mocniejsze wina, a modra frankinja (blaufrankisch) dojrzewa i owocuje jak rzadko gdzie. Spotkamy też šentlovrenka czy białe laški rizling, rizvanec i beli pinot.
Produkuje się tu dużo wina musującego, metodą tradycyjną. Jednym z ciekawszych, lekkim i świeżym jest Rumeni Plavec – specjalność jednego z trzech podregionów – Bizeljsko-Sremič oraz pochodzące z Bela Krajina, wino domowe – tzw. Cvićek (w wolnym tłumaczeniu „bardzo kwaśne wino”), z którego Słoweńcy są niesłychanie dumni i każdy szanujący się winiarz ma na nie swój sposób, mimo, że historia jego narodzin wywodzi się z błędów produkcyjnych i zaniedbań w winnicach, zrobiło się bardzo modne. Ważne, żeby było świeże, proste, o wysokiej kwasowości, niskim alkoholu i zrobione z czerwonych i białych odmian (na bazie szczepów Žametna Črnina i modra frankinja z dodatkiem laškiego rizlinga lub włoskiego riesling ). Na pewno jest to doskonały pomysł marketingowy na produkt regionalny, który w Polsce mógłby się sprawdzić.
Podravina to najważniejszy region winiarski Słowenii, podregiony Maribor, Radgona-Kapela, Srednje Slovenske Gorice, Haloze, Ljutomer-Ormoz i Gorice Prekmurske sąsiadują z Austrią, z Węgrami i z Chorwacją. Gleby i klimat różnią się od pozostałej części kraju. Lato jest gorące, słoneczne i suche a zimy chłodne i śnieżne. Produkuje się tu niemal wyłącznie wino białe, dominującymi odmianam się laški rizling, graševina, sipon (furmint) oraz chardonnay, sauvignon blanc, pinoty, ranin (bouvier) i diseci traminec (gewurztraminer), rizvanec, rumeni plavec, sylvaner. Klimat idealny do uprawy winorośli. Udają się tu wina ze szlachetną pleśnią czy nawet, w dobrych latach, wina lodowe.
Słowenia może pochwalić się własnymi odmianami, to przede wszystkim:
bouvier – szczep biały, znany też jako ranina, pochodzi z Ober-Radkersburg (w Słowenii), właściciel winnicy Clotar Bouvier (1853-1930) odkrył winorośl tej odmiany w swojej winnicy w Herzogburgu, w roku 1900. Jest to skrzyżowaniem (prawdopodobnie naturalne) pinot i innej, niezidentyfikowanej odmiany, prawdopodobnie Muscat à Petits Grains, daje wina jasnozłociste, owocowe, o łagodnym smaku i pięknym zapachu, jest małowydajny, ale bardzo odporny na mrozy.
pinela –autochtoniczny, biały, bardzo rzadki szczep, z Primorje, wrażliwy na mróz i podatny na gnicie, ale powstają z niego wina o delikatnym bukiecie, owocowe, przyjemne, żywe.
žametovka – czerwony szczep, znana jako kavcina, bardzo stara odmiana, w starej części Mariboru można zobaczyć najstarszą europejską winorośl właśnie tej odmiany (ma ponad 400 lat i owocuje, a z jej owoców nadal robi się wino)
zelen – rzadki lokalny, endemiczny szczep, uprawiany w Primorje, spokrewniony z włoskim verduzzo, o niskiej wydajności, jasnym kolorze, z zielonymi refleksami.
Klasyfikacja win na Słowenii jest prosta a przepisy prawne bardzo rygorystycznie określają parametry win jakościowych.
Podstawowe wina stołowe – namizno vino – to wina, są robione z gron pochodzących z różnych regionów (a także z importu)
Wino z oznaczeniem pochodzenia geograficznego PGP (Priznano geografsko poreklo) i pochodzące z winogron z danego regionu traktuje się jak wina regionalne.
Wina jakościowe – kakovostno vino – z oznaczeniem geograficznym ZKGP (Zasciteno in kontrolirano geografsko poreklo) – są to wina gatunkowe, certyfikowane z kontrolowanym pochodzeniem;
Wina najwyższej jakości – vrhunsko vino – jego produkcja jest bardzo ściśle określona i nadzorowana, te wina nie mogą być w żaden sposób ulepszane.
Słowenia to raj także dla miłośników dobrej kuchni i pięknej przyrody. Turystykę zarówno tą klasyczną jaki i winiarską mają zorganizowaną na bardzo przyzwoitym poziomie. W miasteczkach często odbywają się degustacje i festiwale, z muzyką na żywo. I to jest właśnie najważniejsze, bo przecież jeżdżenie, degustowanie i podglądanie innych winiarzy pozwala nabrać dystansu do własnej pracy. Nie ma lepszej metody na doskonalenie się w produkcji wina niż degustowanie, próbowanie, testowanie, rozmawianie i wymiana doświadczeń z producentami o tak długiej i bogatej historii winiarstwa.
Fot. główne pixabay.com
